වස්සාන කාලයයි - කඨින චීවරයයි

   ඉන්දියානු ඉතිහාසයෙහි ඈත අතීතයේ සිටම පරිසරය පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදී එහි දේශගුණය තුළ ප්‍රධාන ඍතු තුනක් හදුනාගත හැකිය . එනම් හේමන්ත , ගිම්හාන සහ වස්සාන ඍතූන් ය. මේ අතුරින් ඉන්දියාවෙහි වස්සාන ඍතුවේ ආරම්භය ඇසළ මාසය උදාවත් සමඟ සිදුවන බව දැකගත හැකිය . මේ නිසාම එම වස්සාන කාලයෙහි මිනිසුන් මෙන්ම සතා සිවුපාවුන් ද නොතෙමී සිටීමට හැකියාව ලැබෙන වාසස්ථාන කරා යෑම ස්වභාවිකය. මෙයට හේතු වූයේ ඉන්දියාවෙහි වස්සාන ඍතුවේදී ගංගා , යමුනා , අචිරවති යන මහා ගංගා පවා පිටාර ගලා යන සමයක් වන හෙයින් වර්ෂා කාලය එළඹීමත් සමඟ ඉන්දියානුවන් ඒ සදහා සූදානම් වන ආකාරයෙන් මෙම අවධියේදී සිදුවන අසීරුතා හදුනාගෙන තිබෙන බව දක්නට පුළුවනි . එවැනි කාලගුණික තත්ත්වයක් ඇති ඉන්දියාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සමයේ ද ආර්ථික , සෞඛ්‍ය ආදී සමාජීය ප්‍රශ්න රැසක් ඇති වන කාලයක් ලෙස අධික වැසි සහිත කාලය හැදින්විය හැකිය . මේ අතර ආගමික ප්‍රශ්න ද උද්ගත වූ බව දක්නට ලැබේ . එනම් මෙම වස්සාන කාලය ආරම්භ වන විට ඉන්දියාවෙහි සිටි බොහෝ ආගමික නිකායික පිරිස් පිඩු සිගා යෑමෙන් පවා වැලකී ඔවුනොවුන්ගේ ආරාම වලට වී සිට තිබේ . නමුත් මෙකල බුදුසසුනේ භික්ෂුණ් වහන්සේලා ඔවුන් අවබෝධ කර ගත් ශ්‍රී සද්ධර්මය ගම් දනව්හි සැරිසරමින්  ප්‍රචාරය කළහ . එයට ප්‍රධාන හේතුව වූයේ පළමු ධර්මදූත පිරිස අමතා බුදුන් වහන්සේ ලබා දුන් අවවාදයයි. එනම් මහණෙනි බොහෝ දෙනාගේ හිත , සැප , අර්ථය පිණිස දෙවියන් සහිත ලෝකයාට අනුකම්පාවෙන් චාරිකාවේ හැසිරෙන්න . මුල , මැද , අග පරිපූර්ණ ධර්මය දේශනා කරන්න යනුවෙනි . 

         කෙසේ වෙතත් මෙකල ඉන්දියාවේ බොහෝ  අන්‍ය ආගමික සිටි බව දක්නට පුළුවනි . එනම් අජිත කේසකම්බල , පූර්ණ කස්සප , මක්ඛලී ගෝසාල , සංජය බෙල්ලට්ටිපුත්ත , පකුට කච්චායන හා නිගන්ඨනාතපුත්ත ආදීන්‍ ය. මොවුන්ගෙන් ඇතමෙකු අවිහිංසාවාදය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමු කළ අතර එහිදී වස්සාන කාලයෙහි ධර්ම ප්‍රචාරක කටයුතු වල  යෙදුණු භික්ෂුණ් වහන්සේලාට දෝෂාරෝපණය එල්ල කරන ලදි . එනම් ‘‘ කුමක් හෙයින් ශාක්‍ය පුත්‍ර ශ්‍රමණයන් පණ ඇති තෘණ පැළෑටි පොඩි කරමින් නොයෙක් ක්ෂුද්‍ර ප්‍රාණීන් මිරිකාගෙන ගමින් ගමට ඇවිදින්නා වූද ? මිසදිටු තවුසෝ පවා වැසි කාලයේ එක්තැනකට වී වෙසෙති . කුමක් නිසා මේ සස්නෙහි භික්ෂූහු පමණක් එසේ නොකරන්නේ ද ? ’’ විශේෂයෙන්ම මේ වන විට බුදුන් වහන්සේ තම භික්ෂුණ් වහන්සේලාට මෙබඳු ශික්ෂා පදයක් අනුමත කොට නොතිබුණු බැවින් භික්ෂුණ් වහන්සේලා මෙම වැසි සමයෙහි අතන මෙතන ඇවිදීම නවත්වා එක තැනක විසීමේ ඇති වටිනාකම පිළිබඳව බෞද්ධයන් ද බුදුන් වහන්සේට සැලකර සිටියහ .  මේ පිළිබඳව තොරතුරු ඇසූ බුදුන් වහන්සේ තම උපසම්පදා භික්ෂුණ් වහන්සේලාට වස්සාන කාලයෙහි වස් සමාදන් වන ලෙසට නියම කළහ .

    අනුජානාමි භික්ඛවේ වස්සානේ වස්සං උපගන්තුං ‘‘ මහණෙනි , වස් තුන් මාසයෙහි වස් සමාදන් වන ලෙස අනුදැන වදාරමි ’’ 

       මේ අනුව භික්ෂුණ් වහන්සේලා වැසි සමය තුළ අතන මෙතන ඇවිදීමෙන් , ගමන් බිමන් යාමෙන් වැළකී පිළිවෙතට මුල් තැන දී වාසය කිරීමේ ඇති අගනා බව පැහැදිලි කරමින් එහි උසස් බව දක්වාලීම නිසා මේ වස් විසීමේ චාරිත්‍රය භික්ෂුණ් වහන්සේලා ද ආරම්භ කරන ලදි . කෙසේ වෙතත් යම් භික්ෂුවක් වස් සමාදන් නොවී සිටීමෙන් ඇවැත් සිදු වන බවද බුදුන් වහන්සේ  දේශනා කළ සේක. ‘‘ න භික්ඛවේ වස්සං න උපගන්තබ්බං , යෝ න උපගච්ජෙය්‍ය ආපත්ති දුක්කටස්ස ’’. මෙහිදී යම් භික්ෂුණ් වහන්සේ නමකට වස් එළඹීමේ පහසුව සදහා පෙරවස් සහ පසුවස් ලෙස නියමයන් දෙකක් හදුනාගත හැකිය . එනම් ඇසළ පොහෝ දින භික්ෂුවක් පෙරවස් සමාදන් වන අතර යම් හේතුවකින් එම පොහෝ දින වස් සමාදන් වීමට නොහැකි වූ භික්ෂුවක් නිකිණි පොහෝ දින පසුවස් සමාදන් විය යුතුය . 

  විශේෂයෙන්ම වස් කාලය තුළ භික්ෂුණ් වහන්සේ නමක් විහාරයේ වැඩ වාසය කළ යුතුය . එහිදී භික්ෂුවකට වස් විසීමට තැනක් නොමැති නම් දායකයන්ට දැනුම් දී වැස්සෙන් පින්නෙන් නොතෙමී ජීවත් වීමට තැනක් සකසා ගත යුතුය . මෙලෙස වස් වසන භික්ෂුව වස් විසීමට තෝරාගත් කුමන ස්ථානයක දී වුවද වස් එළඹීමට ප්‍රථම බුදු වදන සිහිපත් කරන බව පෙනේ . එනම් ඉමස්මිං විහාරේ ඉමං තේමාසං වස්සං උපේමි ,  ඉධ වස්සං උපේමි . මේ අයුරින් වස් විසීම ආරම්භ කරන භික්ෂුණ් වහන්සේ එදින පටන් තුන් මාසය සතිකරණය ඇතිව කල් ගෙවිය යුතුය . එනම් වස් විසූ භික්ෂුව සත්තාහකරණය ඇතිව තම අවශ්‍යතාවයන්ට ආරාමයෙන් බැහැර විය යුතුය . එහිදී සවේ මේ අන්තරායෝ න භවිස්ස සත්තාහබ්බන්තරේ පටිනිවත්තිස්සාමි යන වැකිය සිහිපත් කර යළි දින හතක් ඇතුලත විහාරයට වැඩම කළ යුතුය . මෙම වස් කාලය මගින් අර්ථවත් කරන්නේ ගිහි පැවිදි දෙපක්ෂයටම  අධ්‍යාත්මික කටයුතු කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කිරීමට කාලය එළැඹ ඇති බවය . භික්ෂුණ් වහන්සේලා තමන්ගේ විමුක්තිය සදහා වෙර වීර්‍ය දරන අතර ගිහි දායකයන්ද ඒ සදහා යොමු කරමින් ඔවුනට අර්ථයෙන් ධර්මයෙන් අනුශාසනා කරමින් මෙම වස් කාලය ගත කරනු ඇත . එහිදී ගිහි ජනතාව භික්ෂුණ් වහන්සේලාට සිව්පසයෙන් උපස්ථාන කරන බව දැකගත හැකිය . 

     වස් කාලයෙහි ආරම්භයත් සමඟ බෞද්ධ පින්වතුන් විහාරස්ථාන කරා ගොස් වැසි සළුව පිළිගන්වා භික්ෂුණ් වහන්සේලාට වස් ආරාධනා කරන අතර මෙය මිහිදු හිමි ලංකාවට බුදුදහම රැගෙන වැඩම කරවීමත් සමඟ ලංකාවේ ප්‍රතිෂ්ඨාපනය වූ බව පෙනේ . එහිදී අතීතයෙහි රජවරුන් පවා මෙම වස් ආරාධනාව සිදු කළ බව දැකගත හැකි අතර දේවානම්පියතිස්ස රජු ලෙන් විහාර ඉදි කර මිහිදු හිමි ප්‍රධාන භික්ෂුණ් වහන්සේලාට වස් ආරාධනා කර තිබේ . මෙලෙස ඉහත සදහන් කළ පරිදි වස් සමාදන් වූ භික්ෂුණ් වහන්සේලා මාස තුනක් වස් විසූ ස්ථානයේම වැඩ වාසය කරයි. එසේ තුන් මසක් වැඩ සිට නිවැරදි ලෙස වස් ශික්ෂාපද ආරක්ෂා කරගෙන සිටි බවට වන පොරොන්දුව ඉන් අනතුරුව සිදු කරන වස් පවාරණයේදී සිදු කරනු ඇත . මෙහිදී ආපත්ති වලින් තොරව සිටි භික්ෂුණ් වහන්සේලා පවාරණ කර්මය සිදු කරයි. විකාල භෝජනා ආදී ආපත්ති වලින් යුත් භික්ෂූන් වස් පවාරණය සිදු කළ යුත්තේ අනෙකුත් සංඝයාගේ අනුමැතිය අනුවය . විශේෂයෙන්ම බුදුන් වහන්සේ මුල් අවධියේදී වස් විසීම පමණක් දේශනා කළ ද පසු කාලයෙහි කඨිනයක් පිළිගැනීමට අවසර දී තිබේ .   ‘‘ අනුජානාමි භික්ඛවේ වස්සං වුත්ථානං භික්ඛූනං කඨිනං අත්ථරීතුං ’’

මෙහිදී සදහන් කරන ලද කඨිනය පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදී එය බුදුසසුනේ කළ හැකි පිංකම් අතර අග්‍ර පිංකමක් ලෙස සදහන් කළ හැකිය . විශේෂයෙන්ම බුදුදහමෙහි එන අටමහ කුසල් අතර එක් කුසලයක් ලෙස මෙය හදුන්වා දිය හැකිය . මෙම අට මහා කුසල් අතර ,

1. කඨින සිවුරක් පූජා කිරීම .

2. අටපිරිකර පූජා කිරීම .

3. ආවාස ගෙයක් තනවා සගසතු කර පූජා කිරීම .

4. බුදුපාමොක් මහ සගනට සගසතු කර දන් දීම.

5. බුද්ධ ධර්මය ලිවීම හා ලියවීම , දහම් පොත්පත් මුද්‍රණය කර දීම.

6. සගසතු කර හෝ බුද්ධ පූජා වශයෙන් කෙත්වතු පිදීම .

7. බුදු පිළිම සෑදවීම , චෛත්‍යය හා විහාර ගෙවල් සෑදවීම .

8. වැසිකිළි තනවා සගසතු කර පිදීම යන මේ පිංකම් අට මහා කුසල් ලෙසින් හදුන්වනු ලැබේ .

   විශේෂයෙන්ම මෙම කඨින චීවර පූජාවක් දායකයන්ට සිදු කළ හැක්කේත් , කඨිනයක් පිළිගත හැක්කේත් ඇසළ පොහෝ දින වස් සමාදන් වී වප් පුර පොහෝ දින වන තුරු මාස තුනක කාලයක් වස් සමාදන් වී පවාරණය සිදු කළ භික්ෂුණ් වහන්සේ නමකට පමණි .  මෙහිදී කඨිනය යන වචනයේ පදානුගත අර්ථය දෙස බැලීමේදී ‘‘ දුකසේ ජීවත් වීම , උසස් කිරීම ’’ වැනි අරුත් ඇති බව ව්‍යාකරණ ග්‍රන්ථ වල සදහන් වේ . කඨින ශබ්දයේ ආගමික අර්ථය අනුව සලකා බැලූ විට ඉතා දුෂ්කර වූ කාර්‍යයන් මෙන්ම ප්‍රශංසාර්භ වූවක් ද වන බව සැලකිය හැකිය . කෙසේ වෙතත් මෙම වස් කාලයෙහි අවසාන ඵලය වන කඨින චීවර පූජාවේදි දායකයින් විසින් පුදනු ලැබූ වස්ත්‍රය මසා ( පඩු පොවා ) , කප් බින්දු තබා සකස් කර ගත් චීවරය ආරාමයේ වස් විසූ සුදුසු භික්ෂුණ් වහන්සේ නමකට පවරනු ලබයි . විශේෂයෙන්ම මෙම කඨින සිවුර සදහා භාවිත කරන වස්ත්‍රය පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදී වර්තමානය තුළ නොමසන ලද වස්ත්‍රයක් පූජා කරන අතර අතීතයෙහි මේ සදහා විවිධ ක්‍රම හරහා වස්ත්‍ර සොයා ගත් අන්දම දැකගත හැකිය . ඒ අතුරින් අලුත් වස්ත්‍ර , පාංශුකූල වස්ත්‍ර ආදිය යොදා ගෙන තිබේ . මෙහිදී මෙම කඨින චීවරය වස් විසූ භික්ෂුණ් වහන්සේලාගේ පහසුව පිණිස තුන් සිවුරට අතිරේකව භාවිත කර තිබෙන අතර මෙය වස් වසා අවසානයෙහි මහා පවාරණයෙන් පවාරණය කළ භික්ෂුවට වප් පුර පොහෝ දින සිට ඉල් පොහෝ දින දක්වා මසක් ඇතුලත කාල සීමාවේදී පූජා කිරීම දැකගත හැකිය .

    මේ අනුව බුදුදහම තුළ ඉතාම වැදගත් පුණ්‍ය කටයුක්තක් ලෙසින් වස් සමාදන් වීමේ කාර්‍යය සහ ඉන් අනතුරුව සිදු කරන කඨින චීවර පූජාව හදුන්වා දිය හැකිය. විශේෂයෙන්ම මෙහිදී ලාංකේය භික්ෂූ සමාජය තුළ භික්ෂුණ් වහන්සේලා ශාසනික මාර්ගය පිළිබඳව මනාව අවබෝධ කර ගෙන සිටින අතර එහිදී තම විහාරස්ථානය කේන්ද්‍ර කොට ගෙන ශ්‍රද්ධා සම්පන්න ජනතාව ඒකරාශී කොට ගනිමින් වස් තුන් මස් කාලසීමාව තුළදී ගිහි පැවිදි සම්බන්ධතාවයන් වඩාත් තීව්‍ර කරමින් සාරධර්ම මගින් යහපත් සමාජයක් නිර්මාණය කිරීමට කටයුතු කරන ආකාරය දක්නට පුළුවනි  . මේ අනුව වස් කාලය මෙන්ම කඨින චීවර මාසය ආගම සහ සමාජය සම්බන්ධ කරන පුරුකක් බවට පත් වී තිබෙන බව දැකගත හැකිය .