ලෝකයේ සෑම රටකම පාහේ කාන්තාව පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීමේදී ඒ සෑම රටකම පාහේ එම රටටම ආවේණික වූ ගති ලක්ෂණ රාශියක් හදුනාගත හැකිය . විශේෂයෙන්ම බටහිර නැතිනම් යුරෝපීය කාන්තාව පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමේදී ඔවුන් විශාල ස්වාධීනත්වයකින් යුක්තව කටයුතු කරන ආකාරයක් දැකගත හැකිය . එමෙන්ම පෙරදිග කලාපයේ , එනම් ආසියාතික කලාපය දෙස අවධානය යොමු කිරීමේදී ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් ස්වරූපයක් අපට හදුනාගත හැකිය . විශේෂයෙන්ම මෙම ආසියාතික රටවල් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමේදී ඉන්දියාවට සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමි වනු දක්නට පුළුවනි . ඉන්දියාව දෙස අවධානය යොමු කිරීමේදී උතුරු ඉන්දියානු කාන්තාව සහ දකුණු ඉන්දියානු කාන්තාව භුක්ති විදින අයිතිවාසිකම් වල බොහෝ දුරස්ථභාවයක් හදුනාගැනීමට හැකියාව ලැබේ . මෙම උතුරු ඉන්දියානු ප්‍රදේශ වල කාන්තාවට තරමක දුක්ඛිත තත්ත්වයක් උදා වී තිබෙන බව දැකගත හැකි අතර ඇය දරුණු නෛතික රාමුවකට කොටු වී සිටින බවක් දැකගත හැකිය . නමුත් දකුණු ඉන්දියානු කාන්තාවට තරමක නිදහස් ජීවිතයක් හිමි වී තිබෙන බව හදුනාගත හැකිය . මෙහිදී ලාංකේය කාන්තාව දෙස බැලීමේදී අනෙකුත් රටවල කාන්තාවන්ට සාපේක්ෂව ඇය වරදාන , වරප්‍රසාද රාශියකට හිමිකම් කියන බවක් දැක ගැනීමට පුළුවනි . විශේෂයෙන්ම ලංකාවට බුදුදහම ලැබීමත් සමඟ එහි ආභාසයෙන් කාන්තාවට උසස් තැනක් හිමි වී තිබේ . ඇයට දේශපාලනික වශයෙන් , ආගමික වශයෙන් , සාමාජීය වශයෙන් වරප්‍රසාද හිමි වී තිබෙන අයුරු දැකගත හැකිය . එහිදී ඈත අතීතයෙහි සිටම කාන්තාවට විවිධ දේපළ අයිතීන් හිමි වී තිබෙන අයුරු විවිධ මූලාශ්‍ර ඔස්සේ හදුනාගත හැකිය .
විශේෂයෙන්ම කහවණු දහසකට ඉඩමක් මිලදී ගත් ගජබා රජුගේ මව එහි විහාරයක් ඉදිකර තිබේ . එමෙන්ම ගජබා රජුගේම ඇමතිවරයෙකුගේ බිරිඳක් දිග අබග ගමේ වැවක් කරවා සේල චෛත්‍යයට පූජා කර තිබේ . එමෙන්ම සුමේධ නම් රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුගේ බිරිඳක් එහි විහාරයට කළ ඉඩම් පරිත්‍යාගයක් කුරුණෑගල නාකොළගණේ විහාර ලිපියෙහි සදහන් කර තිබේ . කහටගස්දිගිලියේ පර්වත ලිපියෙහි වහබගේ දුව වූ මහසි සතු නිශ්චල දේපළ ගැන සදහන් කර තිබේ . බෙන්තර ගලපාත විහාර ලිපියෙහි මින්දල්ගේ මව සහ වෙනත් අය සතු ඉඩම් සහ වහලුන් විහාරයට පිදීමක් පිළිබඳව විස්තර කර තිබෙන බව දැකගත හැකිය . මේ අයුරින් පුරාතන සමාජය තුළදී කාන්තාවන්ට පරම්පරාවෙන් සහ මිලදී ගැනීමෙන් නිශ්චල හා චංචල දේපළ හිමි ව තිබූ බව අවබෝධ කරගත හැකිය .
මෙහිදී පුද්ගල සමානාත්මතා සංකල්පයෙහි නූතන දියුණුවත් සමඟ කිසිවෙකු ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය මෙන්ම විවාහක අවිවාහක භාවය මත නීතිය ඉදිරියේ කිසිදු වෙනසකට භාජනය නොවිය යුතු බව අද වන විට අන්තර්ජාතිකව පිළිගෙන තිබේ . මෙම සමානාත්මතා සංකල්පයෙහි යථාර්තවත්භාවයේදී දේපළ සම්බන්ධව සම අයිතිය රාජ්‍යය විසින් පිළිගෙන තිබීමද අත්‍යාවශ්‍ය වේ. මෙහිදී දේපළ අයිතිය යන්නෙන් අදහස් වන්නේ නිශ්චල හා චංචල දේපළ මෙන්ම බුද්ධිමය දේපළ අත්පත් කර ගැනීමට සහ ඒවා දරා සිටීමට මෙන්ම අන්සතු කිරීමට ඇති සමාන අයිතිවාසිකමයි. මෑත කාලීනව ලොව බොහෝ රටවල් තම නීති ක්ෂේත්‍රයේ සිදු කළ සංවර්ධනයන් මගින් කාන්තාවන්ට දේපළ සම්බන්ධව සමාන අයිතිය තහවුරු කොට තිබේ .
ශ්‍රී ලංකාව දෙස බැලීමේදී කාන්තාවන්ට සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමි වන අතර ඈත කාලයේ සිට අද දක්වාම ඒ බව දැකගත හැකිය . එහිදී උඩරට කාන්තාව ගත් කළ ඇය ඉතාම ශක්තිමත් , ධෛර්‍යසම්පන්න තැනැත්තියක් ලෙසින් හදුනාගත හැකිය . එයට හේතුව වී ඇත්තේ එවක පැවති දේශපාලනික තත්ත්වයයි. විශේෂයෙන්ම මෙකල කාන්තාව එම සමාජයෙහි සුවිශේෂී කාර්‍යභාර්‍යයක් සිදු කළ අතර ඇය සතුව බොහෝ සම්පත් පැවති බව දැකගත හැකිය . ඒ අතුරින් ඉතා වැදගත්ම අංශය වූයේ ඇය සතුව පැවති දේපළ පිළිබඳ උරුමයයි. එහිදී උඩරට කාන්තාවගේ මෙම දේපළ උරුමය සුරක්ෂිත කිරීම සදහා විවිධ අංශවල දායකත්වය ලැබී ඇති අයුරු අපට හදුනාගත හැකිය . අද වන විට ලංකාව තුළ සාමාන්‍ය නීතිය , තේසවලාමේ නීතිය , මුස්ලිම් නීතිය සහ උඩරට නීතිය ආදිය මගින් මෙම සුරක්ෂිතභාවය ඇති කිරීමට මහගු දායකත්වයක් ලැබී තිබේ . මේවායින් දියණියක් වශයෙන් , බිරිඳක වශයෙන් , මවක වශයෙන් දේපළ අයිතිය ලබන ආකාරය මෙන්ම ඒවායෙහි හිමිකම් පිළිබඳව තොරතුරු ඉදිරිපත් කර තිබේ . එමෙන්ම සමකාලීන සමාජ සන්දර්භය තුලින් ද මේ සදහා විශාල දායකත්වයක් ලබා දෙන ආකාරය අපිට විවිධ මූලාශ්‍ර හරහා අවබෝධ කරගත හැකිය .
විශේෂයෙන්ම උඩරට කාන්තාව සම්බන්ධයෙන් නීතිරීති කටයුතු වලදී උඩරට නීතිය මූලිකවම බලපා තිබෙනු පෙනේ . මෙම උඩරට නීතිය ප්‍රාදේශීය නීතියක් නොව පුද්ගල නීතියකි. එමගින් බලපෑම් ඇති වූයේ උඩරට පළාත් වල පදිංචි උඩරට සිංහලයන් සදහා පමණකි . නමුත් උඩරට සිංහලයන් යනු කවුරුන්දැයි නිර්වචනය කිරීම අපහසුය . එයට බලපෑ මූලිකම හේතුව වූයේ මෙකල පැවති සමාජ සංකීර්ණත්වයයි. කෙසේ වෙතත් 1815 දී ඉංග්‍රීසීන් විසින් උඩරට රාජ්‍යය අත්පත් කර ගනු ලැබූ විට , උඩරට සිරිත් විරිත් අනුව උඩරට නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අධිකරණ ක්‍රම පවත්වාගෙන යන්නේ කෙසේ දැයි ප්‍රශ්නයක් ඉංග්‍රීසීන්ට ඇති විය. එම නිසා ඒ පිළිබඳ තොරතුරු රැස් කිරීමට ඉංග්‍රීසීන් උනන්දු විය . ශ්‍රීමත් ජෝන් ඩොයිලි විසින් උඩරට පාලනය පිළිබඳව කරුණු එකතු කර සකස් කරන ලද A sketch of the constitution of kandyan kingdom නැමති ග්‍රන්ථය ඉතාම වැදගත් ය . උඩරට සිංහලයන්ගේ නීතිය ද , පාලන ක්‍රමය ද පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට පවත්වා ගෙන එන ලදි . එහිදී ප්‍රධාන අධිකරණ නිලධාරියා වූයේ රජතුමාය . අනෙකුත් නිලධාරීන් රජතුමා යටතේ බොහෝ අධිකරණ කටයුතු ක්‍රියාත්මක කරන ලදි .
උඩරට ප්‍රදේශවල ජීවත් වන උඩරැටියන්ට පමණක් බලපවත්වන උඩරට නීති ප්‍රකාශනය 1938 අංක 39 දරණ ආඥාපනතින් නීතිගත කර ඇති අතර 1944 අංක 25 දරණ ආඥාපනතින් සංශෝධනයට ලක්කර තිබේ . එපමණක්ම නොව කාන්තාවට දේපළ නීතිය අප රට තුළ බලපාන අයුරු සාකච්ඡා කිරීමේදී ප්‍රධාන වශයෙන් වැදගත් වන්නේ 1923 අංක 18 දරණ විවාහක කාන්තාවන්ගේ දේපළ ආඥාපනතයි. නමුත් මෙම ආඥාපනතෙහි ඇති විශේෂත්වය වනුයේ මෙම පනතෙහි ප්‍රතිපාදනයන් සාමාන්‍යයෙන් උඩරැටියන්ට බල නොපවත්වයි. මෙහිදී උඩරට කාන්තාවගේ දේපළ අයිතිය පිළිබඳව කතා කිරීමේදී ඉතා වැදගත්ම අංගය වූයේ විවාහයයි. උඩරට සිරිත් විරිත් වලට අනුව දීග විවාහය සහ බින්න විවාහය යනුවෙන් විවාහ ක්‍රම දෙකක් පැවති බව දැකගත හැකිය . දීග විවාහය යනු විවාහ බන්ධනයට ඇතුලත් වන මනාලිය තම මව්පියන්ගේ නිවෙස්හි පදිංචිය අතහැර විවාහ වූ සැමියාගේ වාසස්ථානයේ පදිංචියට කැදවා ගෙන යාමේ විවාහ ක්‍රමයයි. බින්න විවාහය අනුව සැමියා ඔහුගේ නිත්‍ය වාසස්ථානය අතහැර දමා තම බිරිදගේ මව්පියන්ගේ ආධිපත්‍යය ඇති වාසස්ථානයක විවාහ ජීවිතය ගත කිරීමට එකගවන විවාහ ක්‍රමයයි.
අප ඉහතින් සදහන් කරන ලද විවාහ ක්‍රමයන් තුළදී ඉතාමත්ම වැදගත් සමාජ සංකල්පයක් වූයේ දෑවැදි සංකල්පයයි. මෙහිදී විවාහ වන කාන්තාව සිය ස්වාමිපුරුෂයාගේ නිවසට යන විට චංචල දේපළ රැගෙන යන අතර එහිදී එම චංචල දේපළ වල වක්‍ර අයිතියක් කාන්තාවන්ට හිමි වන බවක් එකල සමාජය දෙස බැලීමේදී හදුනාගත හැකිය . මෙහිදී පරම්පරාව මගින් මෙම දේපළ හුවමාරු වීම දැකගත හැකිය . එමෙන්ම මෙම උඩරට නීතිය තුළ දේපළ අයිතිවාසිකම් හිමි වන ආකාරය සලකා බැලීමේදී දේපලේ ස්වභාවය පිළිබඳව අවබෝධ කරගත යුතුය . එහිදී එම දේපළ නිශ්චල හෝ චංචල දේපළක් ද , අත්පත් කරගත් හෝ පරවේණි දේපළක් ද යන්න හදුනා ගැනීම ඉතාම වැදගත් ය . උඩරට නීතියෙහිදී කාන්තාවක් කුමන ආකාරයේ විවාහයකට බැදී සිටියද ස්වාමිපුරුෂයා මියගොස් ඇති විටෙක චංචල දේපළ බෙදී යාමේදී ඇයට ත්‍යාග ලෙස ලබා දුන් ඇදුම් පැළදුම් හා ආභරණ වල පූර්ණ හිමිකම දරා ගත හැකිය .
එමෙන්ම මෙම උඩරට නීතිය තුළදී විවාහක කාන්තාවකට ඇයගේ දේපළ තමා අවිවාහකව සිටි අවස්ථාවේදී මෙන් වෙනම පරිහරණය කිරීමට , අත්කර ගැනීමට , අන්සතු කිරීමට බලය ලැබී තිබේ . එපමණක් නොව කාන්තාවගේ දේපළ සම්බන්ධව ගිවිසුම් වලට එළඹීමට , ගිවිසුමක් හෝ සිවිල් වරදක් ගැන නඩු පැවරීමට හෝ පවරනු ලැබීමට ඇයට නෛතික බලය ලැබී තිබේ . එසේම කාන්තාවක් විවාහ වන අවස්ථාවේදී ඇයට වෙනම අයිතිය තිබූ සියලු චංචල හා නිශ්චල දේපළ සහ විවාහයෙන් පසු ඇය විසින් උපයාගත් ලාභ , ප්‍රතිලාභ , දේපළ ඇයට අයත් වෙනමම දේපළ වශයෙන් පවත්වා ගැනීමට අයිතිය ලබා දී තිබේ . එමෙන්ම බිරිඳ හෝ සැමියා එකට ජීවත් වන අතරතුර හෝ එකට ජීවත්ව සිටින කාලය තුළ ද කරන ලද ක්‍රියාවක් සම්බන්ධයෙන් වෙනම ජීවත් වන විට හෝ ඇයට අයත් යැයි කියන දේපළක් සම්බන්ධයෙන් බිරිදට සැමියාට විරුද්ධව අපරාධ නඩුවක් පැවරිය නොහැකි බව උඩරට නීතියෙහි සදහන් වී තිබේ . නමුත් උඩරට කාන්තාවගේ දේපළ අයිතිය සුරක්ෂිත කිරීම සදහා සැමියා විසින් බිරිඳ අතහැර යන අවස්ථාවේදී දේපළ වැරදි සහගත ලෙස රැගෙන ගියේ නම් ඒ අවස්ථාවේදී බිරිඳ විසින් නඩු පැවරීමට අවකාශය ලැබී තිබෙන බව දැකගත හැකිය . මීට අමතරව කාන්තාව සතු දේපළ වල සුරක්ෂිතභාවය උදෙසා නෛතික තත්ත්වයන් පවතින බව හදුනාගත හැකිය .
මෙහිදී උඩරට කාන්තාවක් විවාහ වීමෙන් අනතුරුව ස්වාමියා අන්තිම කැමති පත්‍රයක් ලියා නොතබා මියගිය පසුව ජීවත් වන වැන්දඹු බිරිඳට හිමිවනුයේ මියගිය අය උපයාගත් දේපළ වල ජීවිත භුක්තිය පමණි . නමුත් එම දේපළ වැන්දඹුවගේ නඩත්තුව සදහා ප්‍රමාණවත් නොවේ නම් පරවේණි දේපළ වල ආදායම වැන්දඹුවට ලබා ගත හැකි පරිදි නීති සකස් කර තිබුණි . එමෙන්ම ජීවත්ව සිටින වැන්දඹුව නැවතත් දීග විවාහයකට ඇතුලත් වුවහොත් පරවේණි දේපළ වලින් නඩත්තු වීමේ අයිතිය ඇයට නැති වන නමුත් උඩරට නීතියට අනුව උපයාගත් දේපළ වලින් නඩත්තු වීමේ අයිතිය ඇයට අහිමි වී නොමැත . එමෙන්ම පියෙකුගේ මරණයෙන් පසුව ඔහුගේ දියණියක් දීග විවාහයකට ඇතුලත් වූ අවස්ථාවක ඇගේ මියගිය පියාගේ බූදලයට ඇයට ඇති උරුම අයිතිවාසිකමට බාදාවක් නොවන බවත් මෙම නීතිරීති වලින් පෙන්වා දී තිබේ . එසේම යම් මවක් දේපළ ඉතිරි කර තබා මියගිය විට ඇගේ දේපළ අවිවාහක දූවරුන් , දීග විවාහයකට බැදුණු දූවරුන් හා බින්න විවාහයකට බැදුණු දූවරුන් යන අය අතර සම සමව බෙදී යා යුතුය . එමෙන්ම පියෙකුගේ දේපළයන් ද බින්න විවාහයකට ඇතුළු වූ දියණියකට උරුම වන බවක් ද මෙහි දැකගත හැකිය . එපමණක් නොව උඩරට නීතියෙහි 24 වන වගන්තියට අනුව තම දරුවන් හෝ දරුවන්ගේ දරුවනුත් ජීවත්ව නැති පිරිමියෙකු චංචල දේපළක් ඉතිරිකර තබා මියගිය විට එම චංචල දේපළ සියල්ල ජීවත්ව සිටින බිරිඳට අයිති වේ.
උඩරට නීතිය තුළදී කතා කරනු ලබන දේපළ පිළිබඳව කතිකාවේදී නිශ්චල දේපළ යනුවෙන් හදුන්වනුයේ අත්පත් කරගත් දේපළ මෙන්ම පරවේණි දේපළයි. පරවේණි යනු අනුප්‍රාප්තිකයෙකුගෙන් ලැබෙන අන්තිම කැමති පත්‍රයක් රහිත දේපළක් , ත්‍යාගයක් හෝ අන්තිම කැමති පත්‍රයක් සහිත දේපළක් වේ. මෙහිදී ත්‍යාගය යන්න පනත මගින් විස්තර කර ඇත්තේ ස්වෙච්ඡාවෙන් දෙන ලද පැවරීමක් , ප්‍රධානයක් හෝ එවැනි මූල්‍යමය වටිනාකමක් සහිත දෙයක් ලෙසය. මෙහිදී විවාහය පදනම් කරගෙන හෝ විවාහය අපේක්ෂාවෙන් දෙනු ලබන ත්‍යාගයන් අවලංගු කළ නොහැකි බව දක්වා තිබේ . ඒ අනුව උඩරට නීතිය තුළ ත්‍යාගය යන්නට විශාල වටිනාකමක් හිමිවන බව දැකගත හැකිය .
කෙසේ වෙතත් ඉහතින් සදහන් කරන ලද නෛතික තත්ත්වයන් මගින් කාන්තාවන්ට දේපළ අයිතිය හිමි වන අතර ඊට අමතරව කාන්තාවන්ට අදාළ දේපළ අයිතිය සුරක්ෂිත කිරීමට ද එමගින් හැකියාව ලැබී තිබේ . එහිදී අප මුලින් කතා කළ විවාහ ක්‍රම මගින් එම අයිතිය වෙනස් වූ බවද හදුනාගත හැකිය . මෙහිදී තවත් අවස්ථාවන් මගින් කාන්තාවන්ට දේපළ උරුම වන අයුරු දැකගත හැකි අතර එහිදී පුරුෂයෙකු තමාට ලගින් ඥාති නොවන වෙනත් අයෙකුගේ දරුවෙකු ඉඩම් හිමියෙකු දරුකමට ඇති දැඩි කොට ඔහුටම ජාතක වූ දියණිය එම දරුකමට ඇති දැඩි කරගත් දරුවාට බින්න විවාහයක් අනුව විවාහ කොට දුන් පසු ඔහු අන්තිම කැමති පත්‍රයක් රහිතව මියගිය හොත් සියලුම ඉඩකඩම් ඔහුගේ ලෙයින් බිහි වූ දියණියට උරුම වන බවට නෛතිකව බලය ලැබී තිබේ . එමෙන්ම ඉඩම් හිමිකරුගේ මරණින් පසු ඉඩම් දරුවන් අතර බෙදී ගියහොත් වාර්ෂිකව තම මවගේ යැපීම් සදහා ඔවුන් විසින් වී අමුණු හතරක් සහ පෑල් දෙකක්ද දිය යුතුය . එසේ නැතහොත් එම ඉඩම් වලින් කොටසක් ඇය සදහා වගා කිරීමට ඉඩ ලබා දිය යුතු බවද දැකගත හැකිය .
බින්න හෝ දීග විවාහයක් අහෝසි වීමෙන් පසු කාන්තාව තම ප්‍රථම පුරුෂයා ජීවත්ව සිටින ඉඩමෙහිම පදිංචි වී සිටීනම් ඔහුගෙන් පසුව , එනම් ඔහුගේ මරණින් පසු ඔහුගේ ඉඩකඩම් සහ වෙනත් දේපළ වල ප්‍රධාන පාලකයා බවට පත් වී එම ඉඩකඩම් වලින් යැපීමේ අවකාශය ලැබී තිබේ . එමෙන්ම නෛතික තත්ත්වයන් යටතේ දරුවෙකු විසින් කරන ලද රාජද්‍රෝහී ක්‍රියාවක් සදහා මවට අයත් ඉඩම් හෝ කුමන දේපළක් රාජසන්තක කිරීමට නොහැකිය . ඉඩම් හිමිකාරිය වන මවට තමාට කැමති පරිදි තම දේපළ බැහැර දීමට හැකි අතර ඇගේ දරුවන්ට එය වැලැක්වීමට හෝ බාදා කිරීමට කිසිම අයිතියක් නොමැත . කෙසේ වෙතත් ස්වාමිපුරුෂයාගේ දේපළ සම්බන්ධව භාර්‍යාවට පවතින දුරස්ථ උරුමයම භාර්‍යාවගේ දේපළ සම්බන්ධව ස්වාමිපුරුෂයාට ද පවතිනු දැකගත හැකිය . ඊට අමතරව මියගිය ස්වාමියාගේ දේපලෙහි පරිපාලක ලෙස ස්වාමිපුරුෂයාගේ ණයකරුවන්ට ණය ගෙවීමේ වගකීම ඇය සතු වූ අතර ඒ සදහා තම බාලවයස්කාර දරුවන්ගේ දේපළ විකිණීමට ඇයට හැකි විය. මේ අනුව පෙනී යන්නේ දේපළ අත්කර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ස්වාමිපුරුෂයා හා සමානවම බලයක් කාන්තාවට තිබූ බවය. එහිදී ස්වාමිපුරුෂයාගේ මැදිහත්වීමෙන් තොරව ඇයට තම අත්කර ගත් දේපළ මෙන්ම පරවේණි දේපළ තබාගත හැකි වූ අතර ස්වාමිපුරුෂයා මියගිය පසු ද ඔහුට අයත් දේපළ වල ජීවිත භුක්තිය දරමින් ඔහුට අයත් දේපළ වල පරිපාලක වශයෙන් ඇය කටයුතු කළ බව දැකගත හැකිය . ඒ අනුව මෙහි පැවති දුර්වලතාවය වනුයේ ස්වාමිපුරුෂයාගේ දේපළ වල දුරස්ථ උරුමකාරියක් බවට භාර්‍යාව පත්කර තිබීමයි.
කෙසේ වෙතත් අවසාන වශයෙන් පෙනී යනුයේ උඩරට කාන්තාවගේ දේපළ අයිතිය සුරක්ෂිත කිරීම සදහා නෛතික සහ සාමාජීය හේතූන් රැසක් උපකාරී වී තිබෙන බවය.
